Tektoniek

In de bovenstaande afbeelding is schematisch de constructie van Cornaro weergegeven. Hieronder komen nog afbeeldingen over waar Palladio de tektoniek heeft gebruikt om ruimtes kloppend te maken en waar niet.

De rode lijnen geven aan welke muren zorgen voor een perfecte afmetingen van een ruimte (deze zijn in het roze aangegeven). Wanneer de muren niet mee worden gerekend is er geen sprake van een perfecte ruimte 3:5. 

In de muurdiktes van de gevel en de dragende/scheidende muren zit een klein verschil. De muren van de gevel zijn niet zo breed als de andere.  

Hieraan hebben we nog geen conclusies kunnen koppelen. 

Shelly van Gogh

Villa Cornaro constructie is helemaal opgebouwd uit baksteen. De vloeren zijn van hout om de grote overspanning te maken. De villa heeft dragende en scheidende meuren. Wij denken daarom ook dat dat de plattegrond van de begane grond hetzelfde is als die van de eerste verdieping.

De villa is gevel is opgebouwd uit baksteen met daarover een laag pleisterwerk om de gevel van een afstand te laten lijken alsof hij van natuursteen is. Dit deden ze omdat er in de oudheid alleen gebouwd werd met natuursteen omdat ze voor de rest niks anders hadden. In de renaissance werden eerst platen van terracotta gebruikt maar omdat deze niet erg lang mee gingen hebben ze die ingeruild voor natuursteen.

Bij de rode pijl kan je zien dat er een verlaagd plafond is toegepast. Deze ruimte heeft geen harmonische verhoudigen die op andere plaatsen in het gebouw wel weer terug komen. De groote van de ruimte is gebaseerd op restruimte.

Dit komt omdat het blauwe vierkant visusueel een geheel moest zijn en de twee groene vierkanten er aangeplakt zijn. Dit kan je aan de voorgevel zien door de knik die in de gevel zit en het hoogte verschil in het dak.

De verhoudingen van de ruimte is 1:1,5:1,65

De gevel bestaat uit de verhouding 2:3

Je kunt zien dat de openingen in de wand over een komen met de echte ramen in de muur. Hieraan kan afgelijd worden dat de gaten in de wand niet versieringen zijn maar raamopeningen.

 De plattegrond hieronder zijn de wanddiktes overgetrokken. De raamopeningen zijn buiten beschouwing gelaten. Hier kan je goed zien dat de wanddikte overal even groot is. De wanddikte is dus constructief gekozen en niet uit het oogpunt om de gevel te laten kloppen met de ruimtes er achter.

Symboliek

In villa cornaro zijn in een paar mooi gedecoreerde ruimtes met fresco's. niet elke ruimte is rijkelijk gedecoreerd. Zo is de ontvangsthal best sober. De meuren zijn wit en er zijn geen fresco's. Op een paar plaatsen versieren beeldhouwwerken de meur.

Hier kan je zien dat de muurschildering veel gebruik is gemaakt van perspectie, schaduw werking en veel dezelfde kleurtinten. Door de schaduw en perspectief lijken de muurschilderingen ramen waaruit je op de omgeving kijkt. De beelden worden op ongewone plaatsen onderbroken en de hele setting gaat verder op bij een andere muurschildering ernaast.

               

Daan Mooren

college, muziek: tussen filosofie en ambacht

muziek: tussen filosofie en ambacht.

In het begin van het college werd de volgende vraag gesteld: Waarom hielden architecten zicht in de renaissance bezig met muziek?

Het antwoord was dat ze de wereld wilde begrijpen. Ze dachten dat alles op aarden gemaakt was uit harmonie. Bij muziek hoor je meteen of iets harmonische is en klopt. Een valse noot haal je er snel uit. Muziek was in die tijd het voorbeeld om de harmonische verhoudingen uit te halen die gebruikt konden worden in het ontwerp van harmonische gebouwen.

Zo werd er in die tijd op school veel aandacht gegeven aan wiskundige vakken. Het grootste deel van de vakken ging over wiskunde en muziek was daar een van. Door de muziek te analyseren waren ze er achter gekomen dat een muziekstuk uit allerlei verhoudingen bestaat. De verhoudingen zijn dan het wiskundige element van het vak en hieruit konden ze weer de ruimtelijke vertaling maken naar harmonische verhoudingen in de architectuur.

Muziek was  in die tijd wetenschap. En ze beschouwde de Kosmos als een harmonisch geheel. De muziek was dus als representatie van die harmonische verhoudingen. Je kunt het goddelijke ontrafelen door een harmonisch gebouw waar te nemen en deze te snappen.

Schoolvakken van vroeger in de renaissance

Trivium                                              Quadrivium

·         Dialectica                                           arithmetica ( getallen als zodanig)

·         Grammatica                                       genometria ( meetkunde)

·         Retorica                                             musica ( verhoudingen leer)

          Astronomia

Er stond wat op het spel namelijk: de waarheid, de kosmos, de eeuwigheid.

Ze geloofde bijvoorbeeld dat de hele kosmos geordend is door een harmonie van sferen.  De maatverhouding in de architectuur de kosmische orde te omvatten en tot uitdrukking te brengen.

Verhoudingen in de muziek

Prime – octaaf – diapason

Kwart

Kwint

In de muziek hoeft de muziek niet direct begrepen te worden. De componist snapt de harmonie maar de luisteraar hoeft er niets van te snappen. Dit komt door de polyfonie

Vertikaal:

Je kunt vertikaalen polyfonie maken door harmonische meerstemmigheid. Elke verschillende stem laat je dan ook nog een andere tekste zingen. Op een gegeven moment kun je de verschillende teksten niet meer begrijpen en volgen omdat alles door elkaar klinkt. Maar als de componist het goed gedaan heeft dan klinkt alles wel in harmonie.

Horizontaal:

Verhoudingen in notenwaarden

Van renaisssance naar barock

De klassieke verhoudingen wordt steeds verder op de proef gesteld. Muziek van bijvoorbeeld Back komt zelfs disharmonie in voor. De muziek werken worden meer gevoelig en uitbundiger, minder goddelijk en steeds meer menselijk.

Verklaring titel

Tussen filosofie en ambacht was de titel van het hoorcollege. Deze betekend dat er achter muziek een hele filosofie zat. Muziek was is die tijd niet slechts een ambacht die mensen bedreven er zat een hele filosofie achter. De muziek ging over verhoudingen en harmonie. Muziek was meer dan alleen voor vermaak. Ze bestudeerde muziek en de bevindingen die ze vonden gebruikte ze weer in de architectuur.

aanvulling tekst ''muzikale harmonien en de beeldende kunsten''

De muziek als leer van de door het oor waargenomen bewegingen in tegenstelling tot 'vrije kunsten' werden schilder kunst, beeldhouwkunst en houwkunst beschouwd als ambachtelijke bezigheid. Om van mechanische vaardigheden te verheffen tot de rang van de 'vrije kunsten' moesten ze van een degelijk theoretische, dat wil zeggen mathematisch fundament worden voorzien. Geen wonder dat ze zich tot de muziek wende. De enige kunst, die in hoog aanzien stond.

Lammazzo verklaarde dat meesters als Leonardo da vinci, Michelangelo en gaudenzio Ferrari 'langs de weg van de muziek tot de kennis van de harmonische proporties gekomen, en dat het menselijke lichaam zelf is opgebouwd volgens muzikale harmonieën.
Deze microkosmos, door god de heer naar zijn evenbeeld geschapen, omvat alle getallen, maten, gewichten, bewegingen en elementen. Daarom moeten alle gebouwen van de wereld en al hun onderlinge zich voegen naar de norm van het menselijke lichaam.

Muziek stond in die tijd onder hoger aanzien omdat van muziek meer begrepen werd. Uit muziek konden harmonische verhoudigen gehaald worden. bij een schilderij of beeldhouwwerk is dat een ander verhaal. Het word door de mens gemaakt, en daardoor hoeft het niet perse harmonisch te zijn.

In het 2e stuk tekst staat dat alles een evenbeeld is van god. Het is opmerkelijk dat als er nieuwe theorieen en denkwijzen worden ontwikkeld de mensen nog steeds terug keren naar hun oude geloof en daar alles aan vast koppelen. Alles dat er gebeurt is te verklaren volgens hun geloof.

Kerk analyse

Tempietto van San Pietro in Montorio

Het gebouw is aanvankelijk anders ontworpen dan dat het uiteindelijk gebouwd is. Er zou nog een extra ring met kolommen komen. Het gebouw heeft niet direct een praktische functie. De kerk is naar aanleiding van de kruisiging van hoogpriester Petrus of Peter gebouwd. De bouw is gestart in 1504 onder leiding van Donato Bramante.

De  plattegrond is een cirkel dat vanuit de oudheid al werd gezien als een teken van goddelijkheid en perfectie. Deze gedachten gang is doorgestroomd naar de middeleeuwen en renaissance.

Het gebouw is geïnspireerd op de Romeinse tempel van Vista. Deze tempel werd gebouwd voor het aanbidden van de aarde. Omdat de aarde rond was werd de tempel ook rond. Vanuit deze aarde komt het eten en is dus een grondbeginsel. St Peter was een hoog priester en soort koning van het Christendom. St. Peter is dus ook soort ‘aarde’ waarop het gebouw is geïnspireerd.

De grondlegger van de tempel van Vista is Numa Pompilius. Deze man zou begraven zijn op de plek waar st. Peter gekruisigd zou worden.

St. Peter werd gezien als een held en kreeg daarom de eer om een ronde tempel te krijgen. De dubbele ronde boog boven het beeld staat voor de overwinning net zoals bij de Romeinen. In de Romeinse godsdienst werd de god Janus gezien als bewaarder van de poort naar de hemel en werd vaak afgebeeld met sleutels. St. Peter werd ook gezien als bewaarder van de poort naar de hemel omdat hij hoogpriester was daarom werd hij ook vaak afgebeeld met sleutels. De verhoging was st.Peter opstaat staat voor de macht die hij en de kerk had en dat is de reden waarom hij hoger staan. Er staan verschillende afbeeldingen boven de bogen op een van deze afbeeldingen staat een kelk dat staat voor de verbondenheid van de aarde en de hemel.

Er zijn 2 assen door het verlengde van het gebouw lopen bij de uitstulpingen die lijken op een kruis die wordt weer door het midden gedeeld en deze assen weer door 2 gedeeld. Met dit principe zijn de pilaren geplaatst, er staan namelijk 16 assen en dus ook 16 pilaren. Volgens Vitruvius was 16 het perfecte getal. Als het getal door 2 wordt gedeeld komt er 8 uit wat in het Christendom staat voor verlossing ook werd de aarde op de achtste dag gecreëerd. Het getal 3 is ook belangrijk (de zoon, de vader, en de heilige geest) daarom zijn er ook 3 ingangen tot het tempietto. Het getal 4 komt ook naar voren aangezien dat weer een deling is van 8. Er zijn 4 ingangen naar het binnenhof. Verder zijn er nog 8 ramen 8 nissen in de muur en 48 (16x3) metropen. De verhoudingen zijn 10 op 6 want samen 16 geeft. De afstand van kolommen naar het middelpunt is 10x en 6x hun eigen dikte. Verder zijn er nog 4 bogen bij het dak. Op de afbeelding staan lijnen getrokken die vanuit het middelpunt naar de eerste pilaren reek kunnen worden getrokken en dan verder en de grotere pilaren passen hier precies tussen. De kolommen en lijnen zorgen ervoor dat je naar het midden van gebouw gaat kijken. De ruimte tussen de pilaren zou maar 77cm zijn, erg klein voor een deur maar uiteindelijk werd dit aangepast naar 97cm. Hierdoor verdween wel een stuk van de pilaren wat tot gevolg had dat de verhouding niet meer helemaal klopt. Het balkon wat te zien is is eigenlijk nutteloos maar geeft wel extra diepte en ruimtelijkheid. Er is geen trap of ladder om er te kunnen komen. De gebruikte materialen zijn: graniet, marmer, pleisterwerk, stucwerk,en travertijn (kalksteen). Door deze materialen wordt er wel een soort monolieten constructie gecreëerd maar tegelijkertijd zijn de materialen ook heel anders; korrelig, glad en glanzend.

plattegrond kerk, met aanduiding assen en hoeveelheden